Art. 16 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o
ochotniczych strażach pożarnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2490) przyznaje strażakowi
ratownikowi OSP świadczenie ratownicze z tytułu wysługi lat w ochotniczej straży
pożarnej.
Prawo do świadczenia ratowniczego przysługuje strażakowi ratownikowi OSP, który:
1) czynnie uczestniczył w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych:
w przypadku mężczyzn - przez co najmniej 25 lat, a w przypadku kobiet - przez co
najmniej 20 lat oraz
2) osiągnął:
w przypadku mężczyzn - 65. rok życia,
w przypadku kobiet - 60. rok życia.
Przez czynne uczestnictwo należy rozumieć bezpośredni udział co
najmniej raz w roku w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych.
Ewidencję udziału strażaków ratowników OSP w działaniach ratowniczych
lub akcjach ratowniczych, obejmującą datę, numer i miejsce podjętych działań
ratowniczych lub akcji ratowniczych oraz imienny wykaz ich uczestników, prowadzi właściwy
komendant powiatowy (miejski) PSP.
Przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa w działaniach ratowniczych nie jest wymagane
zachowanie ciągłości wysługi lat w OSP.
Świadczenie ratownicze, w formie decyzji przyznaje komendant powiatowy (miejski) PSP
właściwy dla siedziby OSP strażaka ratownika OSP na wniosek tego strażaka ratownika
OSP lub jego przedstawiciela ustawowego, pełnomocnika albo opiekuna prawnego.
Wzór wniosku o przyznanie świadczenia ratowniczego określa minister właściwy do spraw
wewnętrznych w drodze rozporządzenia.
W dacie wejścia w życie ustawy wysokość świadczenia ratowniczego została ustalona na
200 zł. Kwota świadczenia ratowniczego podlega corocznej waloryzacji.
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE dotyczące osób które były członkami OSP i brały bezpośredni
udział w działaniach ratowniczych przed 1 stycznia 2022 r.
Świadczenie ratownicze przysługuje również członkom ochotniczych straży pożarnych,
o których mowa w art. 19 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej w
brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy o ochotniczych strażach
pożarnych (art. 50 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych) – a więc osobom, które
były członkami OSP przed 1 stycznia 2022 r.
Prawo do świadczenia ratowniczego przysługuje członkowi ochotniczej straży
pożarnej, który:
1) brał bezpośredni udział w działaniach ratowniczych:
w przypadku mężczyzn – przez co najmniej 25 lat
w przypadku kobiet – przez co najmniej 20 lat oraz
2) ukończył:
w przypadku mężczyzn – 65 lat,
w przypadku kobiet – 60 lat.
Powyższe warunki należało spełnić do 31 stycznia 2021 r.
Jeżeli osoba, która była członkiem OSP nie spełniła powyższych
przesłanek do 31 grudnia 2021 r. to okres, w którym brała bezpośredni udział w
działaniach ratowniczych jako członek OSP może doliczyć do okresu, w którym brała
bezpośredni udział w działaniach ratowniczych jako strażak ratownik OSP, a więc po 1
stycznia 2022 r.
Osoba ubiegająca się o świadczenie ratownicze musi wykazać stosowny okres
bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych
potwierdzeniem bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych jest:
1) od 1 stycznia 2022 r. - dokumentacja prowadzona przez PSP,
2) od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2021 r. - dokumentacja prowadzona przez PSP lub
pisemne oświadczenie 3 świadków,
3) do 31 grudnia 2011 r. - pisemne oświadczenie 3 świadków,
Zasady odnoszące się do osób powoływanych na świadków
Co najmniej jednym ze świadków musi być osoba, która pełniła funkcje publiczne lub
była zatrudniona w urzędzie obsługującym organ administracji samorządowej w okresie,
który ma potwierdzić bezpośredni udział wnioskodawcy w działaniach ratowniczych.
Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych nie określa definicji „osoby pełniącej
funkcję publiczną”, w związku z czym w tej kwestii należy posiłkować się innymi
regulacjami oraz dorobkiem doktryny i orzecznictwa.
Zgodnie z art. 115 § 19 k.k. osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz
publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej
dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe,
a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej
są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę
międzynarodową.
Z kolei na łamach ustawy z dnia 6 września 2002 r. o dostępie do informacji publicznej
pojęcie osoby pełniącej funkcję publiczną winno być ujmowane szeroko i nie ogranicza
się tylko do funkcjonariuszy publicznych, lecz obejmuje każdą osobę mającą związek
z realizacją zadań publicznych, a nawet dopiero ubiegającą się o ich wypełnianie.
Za osobę pełniącą funkcję publiczną należy uznać każdego, kto pełni funkcję w
organach władzy publicznej lub też w strukturach osób prawnych i jednostek
organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jeżeli tylko funkcja ta ma
związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem
sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne, a także inne
podmioty, które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub
majątkiem Skarbu Państwa. Nie ma przy tym znaczenia, na jakiej podstawie prawnej osoba
wykonuje funkcję publiczną (patrz: wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2018 r., sygn. akt I OSK
169/18).
Ponadto świadkiem nie może być:
1) małżonek, rodzeństwo, wstępny, zstępny lub powinowaty do drugiego stopnia
wnioskodawcy,
2) osoba związana z wnioskodawcą tytułem przysposobienia, opieki lub kurateli,
3) osoba pozostająca wobec wnioskodawcy w stosunku podrzędności służbowej,
4) osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo
ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.
Pisemne oświadczenie świadków, podlega weryfikacji przez właściwego wójta
(burmistrza, prezydenta miasta) pod względem jego wiarygodności, a następnie jest
przekazywane do właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) PSP w celu jego
zatwierdzenia.
Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych
oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o
następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia.".
W celu weryfikacji oświadczenia organ może wezwać wnioskodawcę do przekazania
dodatkowych dokumentów. Organ może odmówić potwierdzenia, w przypadku gdy uzna, że
oświadczenia świadków lub przekazane dodatkowe dokumenty nie są obiektywne lub w
nienależyty sposób potwierdzają fakt bezpośredniego udziału wnioskodawcy w
działaniach ratowniczych.
Na dzień zamieszczenia niniejszej informacji nie zostało opublikowane rozporządzenie, o
którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, mające
określić wzór wniosku o przyznanie świadczenia ratowniczego.
W przypadku nieokreślenia w mającym ukazać się rozporządzeniu, wzoru pisemnego
oświadczenia świadka, można będzie wykorzystać wzór oświadczenia przygotowany przez
Związek, a zamieszczony wraz z niniejszą informacją. |