29 kwietnia 2019 roku w siedzibie MSWiA odbyla sie
konferencja prasowa w sprawie projektu ustawy o ochotniczej strazy pozarnej. Udzial w niej
wzieli: minister spraw wewnetrznych i administracji, Mariusz Kaminski; sekretarz stanu w
MSWiA, Maciej Wasik oraz komendant glówny Panstwowej Strazy Pozarnej, nadbryg. Andrzej
Bartkowiak.
Projekt, bez konsultacji ze strażakami - ochotnikami, opracowało
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z Komendą Główną
Państwowej Straży Pożarnej. W pracach nad ustawą wsparcia doradczego udzielili również
pracownicy naukowi Uniwersytetu Wrocławskiego.
Poniżej prezentujemy wstępną
opinię ZG ZOSP RP o projekcie ustawy o OSP, dotyczącą dodatku do emerytur dla strażaków
OSP oraz rozwiązań dotyczących organizacji i funkcjonowania OSP. W szczególności
prawa do nazwy STRAŻAK, prawa do munduru strażackiego oraz obowiązku powoływania
Jednostki Ratowniczo Gaśniczej OSP. - Odniosę się do kilku zapisów a bardziej szczegółowe
uwagi przedstawimy pisemnie w Internecie na naszej stronie www i Facebooku 1. Członkowie
OSP zawsze nazywani byli STRAŻAKAMI w projekcie MSW pojawia się nazwa Ratownik OSP. Komu
przeszkadza strażak nie wiem. Strażacy OSP mają prawo do własnego munduru od zawsze,
tymczasem przepisy ustawy o ochronie przeciwpożarowej dotyczące umundurowania są
usuwane. Wprowadza się natomiast zapis "Ratownikowi OSP przysługiwać będzie prawo
do środków ochrony osobistej i umundurowania, na zasadach określonych dla strażaków
Państwowej Straży Pożarnej." Komu przeszkadza strażacki mundur nie wiem, ale z
historii wiemy że nawet zaborcy pozwalali na mundury strażackie, na polskie mundury
strażackie. 3. Ustawa wprowadza na sztywno obowiązek powołania Jednostki Ratowniczo
Gaśniczej OSP (JRG OSP) pod rygorem utraty statusu jednostki ochrony przeciwpożarowej co
może oznaczać próbę niszczenia niektórych OSP. Od 2004 roku obowiązują wytyczne
ZOSP RP o tworzeniu Jednostek Operacyjno-Technicznych ale jest to rozwiązanie dobrowolne
i pomocnicze nikomu nie przychodziło do głowy aby gasić zapał ochotników sztywnymi
przepisami. Te i wiele innych spraw powinniśmy wyprostować w procesie konsultacji, które
PSP rozpoczęła dopiero teraz. Szczegółowe uwagi przekażemy do OSP i struktur Związku
- powiedział Prezes ZG ZOSP RP dh Waldemar Pawlak.
Zachęcamy do wysłuchania wypowiedzi Prezesa ZG ZOSP RP - Druha Waldemara Pawlaka.
ANKIETY
DO POBRANIA I WYPEŁNIENIA
Oto linki do ankiet dot.
konsultacji społecznych o ustawie OSP. Są to opinie na temat ustawy, podzielone na 5
bloków tematycznych
Bardzo proszę o ich rozesłanie do strażaków, tak by mogli wyrazić swoje opinie nt.
ustawy.
Uwaga: Po kliknięciu w link otworzy się strona, na której trzeba wypełnić kilka
danych w miejscu gdzie pisze "Twoja odpowiedź" (województwo, powiat,
gmina - obowiązkowo) a potem zaznaczyć wybraną odpowiedź na pytania.
Ogólne
stanowisko
Projekt ustawy o ochotniczej straży
pożarnej przewiduje, że ochotnicze straże pożarne, które utworzą jednostki
ratowniczo-gaśnicze OSP, zwane dalej "JRG OSP", są jednostkami ochrony
przeciwpożarowej (art. 1 ust. 1). Pozostałe OSP, które nie będą w stanie utworzyć
JRG OSP przestaną być jednostkami ochrony przeciwpożarowej i nie będą mogły brać
udziału w działaniach ratowniczo-gaśniczych. Będą mogły funkcjonować na zasadach
określonych wyłącznie w Prawie o stowarzyszeniach.
OSP, które nie będą w stanie
utworzyć JRG OSP utracą możliwość finansowania OSP przewidzianego obecnie w ustawie o
ochronie przeciwpożarowej.
OSP zostanie poddana bezpośredniej
kontroli wojewody oraz nadzorowi komendanta wojewódzkiego PSP. Zakres i sposób kontroli
oraz zakres i sposób nadzoru nie zostały na razie określone.
Strażacy ochotnicy utracą prawną
możliwość posługiwania się nazewnictwem strażak, a nazywani będą ”Ratownikami
OSP”.
Członkowie OSP utracą prawo do
własnego munduru wyjściowego i galowego. W projekcie zapisano "Ratownikom OSP
w JRG OSP, przysługiwać będzie prawo do środków ochrony osobistej i umundurowania, na
zasadach określonych dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej".
Świadczenia dla ratowników OSP
(zwolnienia z pracy, odszkodowania, ekwiwalent za udział w działaniach ratowniczych,
rekompensaty, ochrona prawnokarna) pozostają praktycznie niezmienione w stosunku do
aktualnego stanu prawnego.
Projekt ustawy o ochotniczej straży
pożarnej wprowadza świadczenie ratownicze, z tytułu wysługi lat w JRG OSP trwającej
ponad 25 lat. Są to warunki gorsze niż w projekcie ustawy tzw. społecznym oraz w
projekcie ustawy senackiej (tzw. dodatek do emerytury)..
Wprowadzenie uznaniowych uprawnień
finansowych dla ratowników OSP.
Wprowadzenie urzędowego wzoru
legitymacji dla ratownika OSP, który OSP będą musiały stosować.
Państwowa Straż Pożarna przestanie
nieodpłatnie szkolić ratowników OSP. Brak jednoznacznego wskazania podmiotu
odpowiedzialnego za finansowanie szkoleń.
Brak wskazania odpowiednio długiego
okresu przejściowego we wprowadzaniu ustawy.
Szczegółowe stanowisko
W aktualnym stanie
prawnym każda OSP jest jednostką ochrony przeciwpożarowej uprawnioną do udziału w
działaniach ratowniczych. Niezależnie od stopnia jej wyposażenia w sprzęt. Warunkiem
jest tylko posiadanie odpowiednio przeszkolonych strażaków, posiadających aktualne
badania lekarskie oraz wiek 18-65 lat. Tak więc OSP może prowadzić działalność z
zakresu ochrony przeciwpożarowej w zakresie w jakim jest do tego zdolna. Obecnie
minimalne wymogi, m.in. w zakresie wyposażenia w sprzęt, są stawiane tylko dla OSP, które
włączone są do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.
Projekt nowej ustawy o ochotniczej straży pożarnej przewiduje, że
ochotnicze straże pożarne, które utworzą jednostki ratowniczo-gaśnicze OSP, zwane
dalej "JRG OSP", będą jednostkami ochrony przeciwpożarowej (art. 1 ust. 1).
Inne OSP, które nie będą w stanie utworzyć JRG OSP przestaną być jednostkami ochrony
przeciwpożarowej i nie będą mogły brać udziału w działaniach
ratowniczo-gaśniczych. Będą mogły funkcjonować na zasadach określonych wyłącznie w
Prawie o stowarzyszeniach, tak jak działają np. stowarzyszenia kulturalne, edukacyjne,
numizmatyczne, czytelnicze.
Sama wola utworzenia JRG OSP nie wystarczy, ponieważ by to uczynić trzeba będzie
spełnić m.in. minimalne wyposażenie JRG OSP w pojazdy gaśnicze i specjalne oraz
sprzęt i środki techniczne, minimalne standardy zdolności operacyjnej, minimalne
standardy gotowości operacyjnej, które określić ma minister właściwy do spraw
wewnętrznych w rozporządzeniu. Która OSP nie spełni tych wymogów utraci status
jednostki ochrony przeciwpożarowej.
Pod znakiem zapytania stoi także dalsze istnienie specjalistycznych OSP, np. ratownictwo
wodne, grupy poszukiwawcze z psami.
OSP, które nie będą
w stanie utworzyć JRG OSP utracą możliwość finansowania OSP przewidzianego obecnie w
ustawie o ochronie przeciw-pożarowej. OSP z JRG OSP będą miały finansowanie, z tym że
minister właściwy do spraw wewnętrznych corocznie określi wysokość środków
finansowych i ich podział na zapewnienie wyłącznie zdolności i gotowości operacyjnej
JRG OSP oraz wykonywania zadań na rzecz ochrony ludności (art. 25 ust. 2 projektu
ustawy). Czyli zostanie z jednej strony wprowadzone ograniczenie możliwości
przekazywania wyższych kwot ponad granice określone w rozporządzeniu na zapewnienie
gotowości bojowej, a z drugiej wymusi m.in. na gminach zapewnienie minimalnych środków.
Ograniczy to możliwość specjalizacji OSP na terenie gmin. Prowadzić będzie, w
przypadku dużej liczby OSP na terenie gminy, do wybiórczego finansowania konkretnych OSP
z pominięciem innych. W konsekwencji spowoduje to likwidację wielu OSP.
W zakresie zadań
ochotniczej straży pożarnej, jako jednostki ochrony przeciwpożarowej, podlegać będzie
bezpośredniej kontroli wojewody oraz nadzorowi komendanta wojewódzkiego PSP. Niedookreślenie
zakresu i sposobu sprawowania kontroli i nadzoru prowadzić może np. do sprawowania
nadzoru w postaci wydawania rozkazów.
Od półtora wieku
członkowie OSP zwani byli strażakami. Projekt usta-wy o ochotniczej straży pożarnej
prawnie eliminują możliwość posługiwania się tym nazewnictwem, posiadającym bardzo
dobrą konotacją społeczną. Zgodnie z projektem ustawy strażacy ochotnicy będą
nazywani ratownikami OSP.
5. Art. 19 ust. 1a
ustawy o ochronie przeciwpożarowej zawiera zapis, iż ochotnicza straż pożarna jest
jednostką umundurowaną. Pozwalało to posiadać przez członków OSP własnego
umundurowania, w skład którego wchodziły ubiory wyjściowe i galowe oraz specjalne.
Oczywiście ubiór specjalny posiadał wymagania w zakresie bezpieczeństwa na poziomie
tym stosowanym przez PSP, ale posiadał swoje odrębności w zakresie oznaczenia (np.
białe hełmy).
Projekt ustawy o ochotniczej straży pożarnej w art. 18 zawiera zapis: „Ratownikowi
OSP biorącemu udział w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych organizowanych i
prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną lub wykonującemu inne zadania związane z
ochroną przeciwpożarową, ochroną ludności, przysługuje prawo do środków ochrony
osobistej i umundurowania, na zasadach określonych dla strażaków Państwowej Straży
Pożarnej”.
Umundurowanie specjalne ujednolici się z umundurowaniem PSP także w wymiarze wizualnym.
Brak zapisów w projekcie ustawy na temat umundurowania wyjściowego i galowego sprawia,
że „ratownicy OSP” oraz pozo-stali członkowie OSP nie będą mieli prawa do
ich noszenia.
Zapisy
dotyczące uprawnień strażaków OSP w zakresie świadczeń (zwolnienia z pracy,
odszkodowania, ekwiwalent za udział w działaniach ratowniczych, rekompensaty, ochrona
prawnokarna) pozostają praktycznie niezmienione w stosunku do aktualnego stanu prawnego
(art. 12-15 i 17 projektu ustawy) i tylko następuje przeniesienie przepisów do projektu
ustawy z innych uregulowań aktualnie istniejących, w tym głównie z ustawy o ochronie
przeciwpożarowej.
Art. 16 projektu
ustawy przewiduje, że ratownikowi OSP przysługiwać będzie świadczenie ratownicze, z
tytułu wysługi lat w JRG OSP w wysokości 1/14 stawki minimalnego wynagrodzenia za
pracę. Uprawnienie do świadczenia przysługuje ratownikowi OSP, który był co najmniej
przez 25 lat czynnym członkiem JRG OSP. Świadczenie wypłacane jest po osiągnięciu
przez mężczyznę 65 roku życia oraz kobietę 60 roku życia.
Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej
przyjmuje z zadowoleniem, że po wielu latach starań strażaków ochotników, rządzący
zdecydowali się na wprowadzenie uregulowań zbliżonych do postulowanego dodatku do
emerytury (renty) dla członków OSP za udział w działaniach ratowniczych. Jakkolwiek
propozycje zawarte w projekcie ustawy są gorsze niż w projekcie ustawy społecznej
(znajdującej się w „zamrażarce” sejmowej), popartej podpisami przez ponad 200 tys.
osób, która przewiduje minimalny okres udziału w działaniach ratowniczych na 20 lat i
dodatek w wyższej wysokości.
Art. 20-22
projektu ustawy wprowadza, bliżej nieokreślone, uprawnienia głównie finansowe dla ratowników
OSP. Szczegóły mają zostać ustalone w rozporządzeniu. Jednak z treści norm
prawnych projektu ustawy można wnioskować, że ich przyznawanie będzie zależało
wyłącznie od uznania przyznającego.
Legitymacje dla ratowników
OSP będą wydawane według wzoru ustalonego przez ministra właściwego do spraw
wewnętrznych. OSP stracą tu swoją samodzielność.
Art. 27 ust. 1
projektu ustawy o ochotniczej straży pożarnej przewiduje, że szkolenie pożarnicze
ratowników OSP prowadzi Państwowa Straż Pożarna. Jest to przeniesienie zapisu art. 35
ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej z pominięciem jednego wyrazu: „nieodpłatnie”.
Nie można przyjąć, że pominięcie jest czysto przypadkowe, ponieważ przepis w
pozostałym zakresie zachował swoje dotychczasowe brzmienie.
Tak więc szkolenia będą finansowane z innych źródeł. Ustawa jednak ich nie wskazuje.
Może więc chodzi o samą OSP bądź np. gminę.
Brak
przewidywanego odpowiednio długiego okresu przejściowego we wprowadzaniu ustawy (vacatio
legis). Utrudni to w okresie przejściowym dostosowanie się OSP do nowych uregulowań
prawnych.