OTWP MATERIAŁY SZKOLENIOWE |
MAGAZYNOWANIE NAWOZÓW MINERALNYCH |
Z magazynowaniem lub chociażby przechowywaniem niewielkich ilości nawozów mineralnych boryka się prawie każdy rolnik. Magazyny ze znaczną ilością nawozów lokalizowane są w wielu przypadkach na obszarach wiejskich, w rejonach działania licznych ochotniczych straży pożarnych. Dlatego też wskazane jest, aby strażacy ochotnicy (często rolnicy) zapoznali się z prawidłowym składowaniem tych surowców, nierzadko niebezpiecznych pożarowe, a także ze sposobami przystosowania pomieszczeń do tych celów. Nawozy jako substancje niebezpieczne
Niektóre nawozy mineralne mogą ulegać niebezpiecznym pożarowe procesom rozkładu
chemicznego, a nawet samozapaleniu. Należą do nich przede wszystkim nawozy azotowe.
Rozkład jest zazwyczaj efektem zachodzących obok reakcji utleniania. Aby lepiej
zrozumieć zjawisko, posłużmy się przykładem. Jeśli przy omawianej substancji, np.
saletrze amonowej, znajduje się stoma, siano, rośliny oleiste, wióry lub trociny
drewniane, albo obornik, a więc jakiś surowiec, który może ulegać dość intensywnemu
utlenianiu, to surowiec ten może zainicjować reakcję rozkładu, w tym przypadku
wspomnianej saletry, poprzez odbieranie z jej struktury tlenu. Podczas utleniania wydziela
się duża ilość ciepła, które powoduje wzrost temperatury. Jednocześnie substancje
utleniające się przy niedoborze tlenu wydzielają nie tylko dwutlenek węgla, ale też
tlenek węgla i cząsteczki węgla piroforycznego. Węgiel piroforyczny jest dodatkowym
materiałem, który z łatwością wchodzi w reakcję z tlenem i przyśpiesza proces
rozkładu nawozu. Innym czynnikiem wpływającym na samonagrzewanie się nawozu jest jego
zawilgocenie. Saletra amonowa na przykład bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie. Ciepło
powstające z procesem rozpuszczania kumuluje się z ciepłem powstającym w wyniku
reakcji opisanych wyżej. Dodatkowym zagrożeniem, jakie niesie rozpuszczanie się saletry
w wodzie, może być wydzielanie się i zaleganie amoniaku. Ten proces może doprowadzić
do powstawania bardzo agresywnego utleniacza - kwasu azotowego. Jeśli omawiane procesy
spowodują wzrost temperatury saletry amonowej do 170° C, wystąpi termiczna dysocjacja
cząstek nawozu, która może przybrać postać reakcji wybuchowej. Zabezpieczenie składu nawozów przed pożarem Przed
złożeniem nawozów stosowne pomieszczenie należy starannie posprzątać i zabezpieczyć
przed wilgocią. Przede wszystkim trzeba usunąć z miejsca składowania wszystkie te
materiały, które mogą zainicjować reakcję utleniania i rozkładu. Układając worki w
warstwach trzeba pamiętać, by je krzyżować i nie tworzyć stosów wyższych niż 1,5
metra. Składowanie luzem powinno odbywać się w pomieszczeniach z podłogą drewnianą
lub izolowaną papą. Przy magazynowaniu większej ilości nawozów należy zachować
zgodne z normami odległości pryzm od ścian budynków, grzejników, punktów świetlnych
i pomiędzy poszczególnymi stosami. Pamiętajmy także o zasadzie przechowywania
różnych rodzajów nawozów oddzielnie. Z uwagi na możliwość wydzielania się
substancji palnych (amoniak, tlenek węgla itp.) wyeliminować trzeba możliwość
powstania jakiejkolwiek iskry. Aby to osiągnąć, pamiętajmy o zakazie palenia tytoniu i
używania otwartego ognia. Dbajmy też, aby urządzenia i instalacje elektryczne
utrzymywane byty w dobrym stanie technicznym. Wymagania techniczne Duże ilości nawozów należy składować w budynkach niepalnych. Niemniej w gospodarstwach rolnych dopuszcza się przechowywanie tych substancji w pomieszczeniach wykonanych np. z drewna. Nie mogą to jednak być stodoły i budynki przeznaczone do hodowli inwentarza żywego. Niewskazane jest też umieszczanie nawozów w pomieszczeniach nasłonecznionych, wyposażonych w okna. Można to wprawdzie czynić, ale trzeba wówczas zamontować w oknach matowe szyby lub pokryć szyby białą farbą, by ograniczyć dostęp promieni słonecznych. Budynek powinien być także zabezpieczony przed penetracją wód opadowych. Ogrzewanie omawianych pomieszczeń jest dopuszczalne. Bezpieczne są grzejniki centralnego ogrzewania. Dopuszcza się też piece ceramiczne, ale ich paleniska muszą znajdować się na zewnątrz budynku. Tam, gdzie składujemy nawozy, potrzebna jest dobrze działająca wentylacja naturalna lub mechaniczna. Wskazane są niekiedy oba systemy łącznie. Z uwagi na występujące zagrożenie pożarowe pomieszczenia powinno się zabezpieczyć stosownym sprzętem gaśniczym. |
[wstecz] |